Çocuklarda dikkat süresi (konsantrasyon), tıpkı bir kas gibi zamanla ve antrenmanla gelişen bir beceridir. Ancak bu gelişimin doğal sınırlarını bilmek, hem ebeveynin sabrını korur hem de çocuğun özgüvenini. İşte çocuklarda dikkat süresini artırmak için bilimsel temelli ve uygulanabilir stratejiler: 1. Beklentiyi Doğru Ayarlayın (Altın Kural) Çocuğunuzdan yapabileceğinden fazlasını beklemek hayal kırıklığı yaratır. Dikkat süresi…
Çocuklarda dikkat süresi (konsantrasyon), tıpkı bir kas gibi zamanla ve antrenmanla gelişen bir beceridir. Ancak bu gelişimin doğal sınırlarını bilmek, hem ebeveynin sabrını korur hem de çocuğun özgüvenini.
İşte çocuklarda dikkat süresini artırmak için bilimsel temelli ve uygulanabilir stratejiler:
Çocuğunuzdan yapabileceğinden fazlasını beklemek hayal kırıklığı yaratır. Dikkat süresi için genel geçer formül şudur:
Yaş x 2 ile 5 dakika arası
2 Yaş: 4-10 dakika
5 Yaş: 10-25 dakika
10 Yaş: 20-50 dakika
Bu süreler, çocuğun sevdiği bir aktivitede (örneğin Lego) daha uzun olabilirken, zorunlu bir görevde (örneğin ödev) alt sınıra yakın olabilir.
Dikkat dağınıklığı genellikle içsel değil, çevresel faktörlerden kaynaklanır.
Görsel Kalabalığı Azaltın: Çalışma masasında sadece o an ilgilenilen materyal olmalı. Oyuncak dolu bir odada ders çalışmak, bir yetişkinin lunaparkta kitap okumasına benzer.
Görsel Zamanlayıcılar Kullanın: “10 dakika daha çalış” demek çocuk için soyuttur. Bunun yerine kum saati veya analog bir saat kullanın. “Kum bitene kadar boyama yapıyoruz” demek, zamanı somutlaştırır.
“Böl ve Yönet” Tekniği: Büyük görevler çocuğu korkutur. “Odanı topla” yerine, “Önce sadece arabaları kutuya koyalım” deyin.
Oyun, çocuğun dikkat kasını en iyi çalıştıran araçtır. İşte dikkati güçlendiren oyunlar:
| Oyun Türü | Örnekler | Faydası |
| Hafıza Oyunları | Eşini Bul, “Markete gittim ve aldım…” | Çalışma belleğini (working memory) güçlendirir. |
| Dur-Başlat Oyunları | Deve-Cüce, Kırmızı Işık-Yeşil Işık, Donma Dansı | Dürtü kontrolünü (impulse control) öğretir. |
| Odaklanma Oyunları | Farkı Bul, Jenga, Mikado, Puzzles | Detaylara odaklanmayı ve sabrı artırır. |
| Dinleme Oyunları | Kulaktan Kulağa, “Simon Diyor ki” | İşitsel dikkati geliştirir. |
Bazen sorun psikolojik değil, tamamen fizikseldir.
Hareket Molaları: Çocukların beyinleri hareketle beslenir. Ders çalışırken dikkati dağıldığında “Otur yerine” demek yerine, “Hadi kalk, 10 kere zıplayalım” deyin. Kan akışı beyni yeniden odaklar.
Uyku ve Şeker: Yetersiz uyku ve kan şekerindeki ani dalgalanmalar (basit şeker tüketimi) dikkati doğrudan baltalar. Protein ağırlıklı kahvaltı odaklanmayı kolaylaştırır.
Ekran Diyeti: Hızlı değişen karelere sahip çizgi filmler ve oyunlar (TikTok, Reels tarzı içerikler), beynin “yavaş” aktivitelere (kitap okumak gibi) olan toleransını düşürür. Ekran süresini sınırlamak dikkati dolaylı yoldan artırır.
Göz Teması Kurun: Çocuğunuzla konuşurken aynı seviyeye inin ve göz teması kurun. Bu, ona “Şu an sadece seninle ilgileniyorum, sen de bana odaklan” mesajı verir.
Süreci Övün: “Aferin, çok zekisin” yerine “Aferin, dikkatin dağılsa bile pes etmeyip bitirdin” diyerek çabasını övün.
Yorum Yap