Faiz oranları, finans dünyasının yerçekimi kuvveti gibidir; değiştiklerinde ekonomideki neredeyse her varlığın fiyatı, tıpkı gelgitler gibi bu değişimden etkilenir.
Faiz oranları, finans dünyasının yerçekimi kuvveti gibidir; değiştiklerinde ekonomideki neredeyse her varlığın fiyatı, tıpkı gelgitler gibi bu değişimden etkilenir.
Faiz en basit tabirle “paranın maliyetidir.” Merkez bankaları ekonomiyi ısıtmak (büyümeyi teşvik etmek) veya soğutmak (enflasyonu düşürmek) için bu oranı bir gaz ve fren pedalı gibi kullanır.
İşte faiz oranlarının ana piyasalar üzerindeki zincirleme etkileri:
Faizler ile borsa arasında genellikle bir “tahterevalli” ilişkisi vardır. Biri yükselirken diğeri düşme eğilimindedir.
Şirket Karları Azalır: Faizler arttığında şirketlerin borçlanma maliyeti (kredi faizleri) yükselir. Bu durum şirket karlarını törpüler ve hisse fiyatlarını baskılayabilir.
Alternatif Maliyet: Faizler yükseldiğinde, yatırımcılar “Neden risk alıp borsaya gireyim? Paramı vadeli mevduatta veya tahvilde risksiz değerlendirebilirim,” diye düşünmeye başlar. Bu para çıkışı borsayı düşürebilir.
Gelecekteki Nakit Akışı: Finansal değerlemede, şirketlerin gelecekte kazanacağı paranın bugünkü değeri hesaplanır. Faiz (iskonto oranı) arttığında, o gelecekteki paranın bugünkü değeri matematiksel olarak azalır.
Bu, finans piyasalarının en net kuralıdır: Faiz oranları yükselirse, mevcut tahvillerin fiyatı düşer.
Mekanizma: Diyelim ki elinizde %10 faiz veren bir tahvil var. Merkez bankası faizleri %15’e çıkardı. Artık piyasada %15 getiri sağlayan yeni tahviller varken, kimse sizin %10’luk tahvilinizi eski fiyatından almaz. Satmak isterseniz fiyatı kırmak (ucuzlatmak) zorunda kalırsınız.
Faiz oranları, bir ülkenin para biriminin diğer para birimleri karşısındaki gücünü belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
Sıcak Para Akışı: Bir ülkenin faiz oranı diğerlerine göre yüksekse, uluslararası yatırımcılar paralarını o ülkeye park etmek ister (buna “Carry Trade” denir).
Sonuç: Yüksek faiz, ülkeye döviz girişi sağlar ve yerel para birimini değerlendirir (Örneğin: Faiz artınca Dolar/TL kurunun gevşeme eğilimine girmesi gibi). Not: Bu etki enflasyon ve güven ortamına göre değişebilir.
Altın, yatırımcısına faiz veya temettü ödemeyen bir varlıktır.
Fırsat Maliyeti: Faizler yükseldiğinde, “faizsiz” bir varlık olan altını elde tutmanın fırsat maliyeti artar. Yatırımcı altını satıp faize geçebilir. Bu nedenle faiz artışları genellikle altın fiyatlarını (ons bazında) baskılar.
Dolar Etkisi: Altın küresel piyasalarda Dolar ile fiyatlanır. Faiz artışı Doları güçlendirirse, Dolar ile alınan altın diğer para birimlerini kullananlar için pahalılaşır ve talep düşer.
Konut piyasası faiz oranlarına karşı çok hassastır.
Talep Düşüşü: Konut kredisi (mortgage) faizleri arttığında, insanların ev alım gücü düşer. Aylık taksitler yükseldiği için talep azalır, bu da konut fiyatlarındaki artış hızını yavaşlatır veya fiyatları düşürür.
Aşağıdaki tablo genel piyasa teorisini yansıtır (beklentiler ve diğer riskler sabitken):
| Piyasa Aracı | Faizler YÜKSELİRSE (↑) | Faizler DÜŞERSE (↓) |
| Borsa | Genellikle Düşer ($\downarrow$) | Genellikle Yükseler ($\uparrow$) |
| Tahvil Fiyatı | Düşer ($\downarrow$) | Yükselir ($\uparrow$) |
| Yerel Para | Değer Kazanır / Güçlenir | Değer Kaybeder / Zayıflar |
| Altın (Ons) | Baskılanır / Düşer ($\downarrow$) | Desteklenir / Yükselir ($\uparrow$) |
| Konut/Emlak | Talep ve Fiyatlar Soğur | Talep Canlanır, Fiyatlar Artar |
Önemli Not: Piyasalar her zaman bugünü değil, geleceği fiyatlar. Eğer Merkez Bankası’nın faiz artıracağı zaten biliniyorsa, karar açıklandığında piyasa tepki vermeyebilir çünkü bu durum fiyatların içine çoktan dahil edilmiştir (“Beklentiyi satın al, gerçekleşmeyi sat” prensibi).
Yorum Yap