Cilt kanseri; vücuttaki benlerde meydana gelen anormal değişiklikler, iyileşmeyen yaralar, açıklanamayan kanamalar, kaşıntı ve renk değişiklikleri gibi belirtilerle ortaya çıkan önemli bir hastalıktır.
Cilt kanseri; vücuttaki benlerde meydana gelen anormal değişiklikler, iyileşmeyen yaralar, açıklanamayan kanamalar, kaşıntı ve renk değişiklikleri gibi belirtilerle ortaya çıkan önemli bir hastalıktır. Erken fark edildiğinde tamamen tedavi edilebilir olması nedeniyle belirtilerin dikkatle takip edilmesi büyük önem taşır.
Cilt kanseri, cildin en dış tabakası olan epidermisteki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla gelişen bir kanser türüdür. En tehlikeli alt türü melanomdur. Melanom daha az görülmesine rağmen cilt kanserine bağlı ölümlerin yaklaşık %75’ini oluşturur. Bunun nedeni melanom hücrelerinin hızlı büyümesi ve diğer organlara yayılabilmesidir.
Erken teşhis, tüm cilt kanseri türlerinde olduğu gibi tedavinin başarısı açısından kritik bir öneme sahiptir.
Cilt kanserinin temel nedeni epidermis hücrelerinde oluşan DNA hasarıdır. Bu hasar çoğunlukla ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmayla ortaya çıkar. Genetik faktörler, bağışıklık sistemi zayıflığı ve bazı cilt hastalıkları da risk oluşturabilir.
Cilt kanserine yol açabilen başlıca faktörler:
Açık ten yapısı: Açık ten, kızıl saç ve çilli cilt yapısı UV ışınlarına karşı daha savunmasızdır.
Ciltte çok sayıda ben bulunması: Çoğu iyi huylu olsa da fazla sayıda ben, melanom riskini artırabilir.
Korunmasız güneşlenme: Güneş kremi kullanmadan uzun süre güneşe maruz kalmak.
Yüksek rakımlı veya bol güneş alan bölgelerde yaşamak.
30 yaşından önce solaryuma girme alışkanlığı.
Ailede melanom öyküsü olması.
Bağışıklık sisteminin zayıf olması (HIV, organ nakli sonrası ilaçlar).
Radyasyona maruz kalma.
Xeroderma pigmentosum gibi genetik hastalıklar.
Cilt kanserinin en bilinen göstergesi benlerdeki değişikliklerdir. “ABCDE” olarak bilinen kontrol yöntemi oldukça yol göstericidir:
A – Asimetri: Benin iki yarısı birbirine benzemez.
B – Border (Sınır): Kenarlar düzensiz, girintili çıkıntılıdır.
C – Color (Renk): Bir ben içinde birden fazla renk tonu görülür.
D – Diameter (Çap): 5 mm’den büyük benler risklidir.
E – Evolving (Gelişim): Ben zamanla şekil, renk veya boyut değiştirir.
Diğer belirtiler:
Kanayan, ağrıyan veya kabuklanan benler
İyileşmeyen yaralar
Pembe, kırmızı, inci beyazı renkte kabarıklıklar
Yumru şeklinde büyüyen cilt lezyonları
Renk değişikliği gösteren yeni cilt lekeleri
Melanom çoğunlukla koyu kahverengi veya siyah bir leke şeklinde başlar. Nadir durumlarda renksiz veya pembe tonlarında da oluşabilir.
Cilt kanserinin teşhisi genellikle dermatolojik muayene ile başlar ve şu adımlarla ilerler:
Dermatolog; saç derisi, avuç içleri, ayak tabanları ve genital bölge dahil tüm vücudu detaylı şekilde inceler. Şüpheli lezyonlar dermatoskop adlı özel cihazla değerlendirilir.
Şüpheli bölgelerden alınan doku örnekleri laboratuvarda incelenir.
Biyopsi yöntemleri:
Tıraş biyopsisi: Yüzeysel doku alınır.
Punch biyopsisi: Derinin daha derin katmanlarından örnek alınır.
Eksizyonel biyopsi: Lezyon tamamen çıkarılır.
Kanserin yayılım durumunu öğrenmek için BT, MR ve PET taramaları yapılabilir.
Tedavi, kanserin türüne ve evresine göre değişiklik gösterir. En yaygın tedavi cerrahidir ancak ileri evrelerde farklı yöntemler birlikte uygulanabilir.
Sıvı nitrojenle kanserli hücreler dondurulur ve dökülmesi sağlanır.
Tümör ve etrafındaki sağlıklı dokunun bir kısmı çıkarılır.
Özellikle yüz, kulak, dudak gibi hassas bölgelerde tercih edilir. Sadece hastalıklı doku alınır, sağlıklı doku korunur.
Kanserli doku kazınır, ardından elektrik akımıyla kalan hücreler yok edilir.
İlaçlarla kanser hücreleri öldürülür. Daha çok ileri evrelerde kullanılır.
Bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine saldırmasını sağlayan tedavilerdir.
Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücrelerinin büyümesi durdurulur.
Özel bir ışık ve ilaç kullanılarak kanser öncesi hücreler hedef alınır.
Evre 0: Lezyon tamamen cerrahi yöntemle çıkarılır.
Evre I – II: Kanser lenf bezlerine yayılmamıştır. Melanom çıkarılır, gerektiğinde lenf biyopsisi yapılır.
Evre III: Lenf bezlerine yayılım vardır. Hem lezyon hem de etkilenen lenf bezleri cerrahi olarak çıkarılır. Ek olarak kemoterapi, immünoterapi veya radyoterapi uygulanabilir.
Yorum Yap