BES Nasıl Çalışır?

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Türkiye’de bireylerin emeklilik dönemleri için devlet katkısıyla birlikte tasarruf yapmalarını sağlayan özel bir emeklilik sistemidir. Sistemin işleyişi temel olarak aşağıdaki adımlarla açıklanabilir:

1. Katılımcı Olma ve Sözleşme

Bireyler, emeklilik şirketleri aracılığıyla BES’e katılabilirler. Katılımcı, şirketin sunduğu emeklilik planlarından birini seçer ve bir emeklilik sözleşmesi imzalar.

2. Düzenli Katkı Payı Ödemesi

Katılımcılar, sisteme düzenli olarak (aylık, üç aylık vb.) veya tek seferlik katkı payı öderler. Bu ödemeler, katılımcının belirlediği tutarlarda yapılır.

3. Devlet Katkısı Avantajı

BES’in en cazip yönlerinden biri devlet katkısıdır. Katılımcının ödediği katkı paylarının belirli bir yüzdesi (mevcut durumda %30) devlet tarafından katılımcının hesabına eklenir. Bu ekleme, otomatik olarak gerçekleşir ve katılımcının birikimini hızlandırır.

4. Fon Seçimi ve Yatırım

Katılımcı, ödediği katkı paylarının hangi yatırım fonlarında değerlendirileceğini seçer. Bu fonlar genellikle faizli ve faizsiz emeklilik fonlarından oluşur. Fonların getirisi piyasa koşullarına bağlı olarak değişir. Şirketler, katılımcının risk tercihine göre farklı fon sepetleri sunar.

5. Birikimlerin Değerlenmesi

Ödenen katkı payları ve devlet katkıları, seçilen fonlarda değerlenir. Fonların getirileri düzenli olarak hesaplanır ve katılımcının hesabına yansıtılır.

6. Emeklilik Dönemi ve Ödeme Seçenekleri

Sistemde en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak şartıyla katılımcılar emekli olmaya hak kazanır. Emeklilik hakkı kazanıldığında, birikimler iki farklı şekilde değerlendirilebilir:

• Toplu Para Çekme: Birikimin tamamını tek seferde çekme.
• Yıllık Gelir Planı (Anüite): Birikimi emeklilik şirketine devrederek, belirli bir süre veya ömür boyu düzenli maaş alma.

7. Vergi Avantajları

BES, vergi avantajları sunar:

• Vergi İndirimi: Katkı payları üzerinden belirli bir limite kadar (gelirin %15’i) gelir veya kurumlar vergisinden indirilebilir.
• Vergisiz Getiri (Emeklilikte): Sistemde 10 yıl kalındıktan sonra yapılacak ödemelerde, devlet katkılarının ve fon getirilerinin vergilendirilmesi düşük oranlarda veya avantajlı şekillerde yapılır.

Sistemden Erken Ayrılma

Katılımcı, emeklilik şartlarını tamamlamadan sistemden ayrılırsa, devlet katkılarının tamamını kaybeder. Yalnızca kendi ödediği katkı payları ve bu tutarların getirileri (vergi kesintileri sonrası) kendisine ödenir.