Vites Geçişleri Neden Sert Olur? Vites geçişlerinin sert olmasının arkasında birkaç temel teknik ve mekanik neden yatar. Bu durum, hem manuel hem de otomatik şanzımanlarda farklı şekillerde kendini gösterebilir. Manuel Şanzımanda Sert Vites Geçişleri Manuel vites kutularında sertlik genellikle debriyajın veya senkromeçlerin tam olarak işlevini yerine getirememesinden kaynaklanır. 1. Debriyaj Ayarı ve Kavrama Sorunları *…
Vites geçişlerinin sert olmasının arkasında birkaç temel teknik ve mekanik neden yatar. Bu durum, hem manuel hem de otomatik şanzımanlarda farklı şekillerde kendini gösterebilir.
Manuel vites kutularında sertlik genellikle debriyajın veya senkromeçlerin tam olarak işlevini yerine getirememesinden kaynaklanır.
* Debriyajın Tam Ayrılmaması (Sürme): Debriyaj pedalı basıldığında, debriyaj plakası volandan tam olarak ayrılmazsa, motorun dönme momenti şanzımana aktarılmaya devam eder. Bu durum, vites senkromeçlerinin dişlileri eşitleme çabasını zorlaştırır ve geçişi sertleştirir. * Yanlış Ayarlanmış Debriyaj Teli/Hidroliği: Hidrolik sistemlerdeki hava veya mekanik sistemlerdeki yanlış boşluk ayarı, debriyajın tam olarak serbest kalmasını engeller.
Senkromeçler, vites kolu hareket ettirildiğinde, o anki dişli hızını şanzıman mili hızıyla eşitlemekle görevlidir. * Aşınma: Senkromeçler zamanla aşınır. Aşınma sonucunda, hız eşitleme işlemi yetersiz kalır ve dişliler birbirine sertçe kenetlenmeye çalışır, bu da sert bir vites geçişine neden olur. Özellikle eski araçlarda veya agresif kullanımda bu durum daha sık görülür.
Şanzıman yağı (travansiyel sıvı), sadece yağlama yapmakla kalmaz, aynı zamanda sürtünmeyi azaltarak senkromeçlerin daha verimli çalışmasını sağlar. * Yanlış Viskozite: Kullanım kılavuzunda belirtilenin dışında, çok kalın veya çok ince yağ kullanmak, özellikle soğuk havalarda yağın yeterince akışkan olmamasına ve sürtünmenin artmasına yol açar. * Eski Yağ: Zamanla bozulmuş veya kirlenmiş yağ, sürtünme katsayısını değiştirerek geçişleri zorlaştırır.
Otomatik şanzımanlarda sert geçişler (vuruntu olarak da bilinir) genellikle hidrolik basınç veya elektronik kontrol sorunlarından kaynaklanır.
Otomatik şanzımanlar, vitesleri değiştirmek için hidrolik basıncı kullanır. * Yüksek Basınç: Eğer selenoid valfler veya basınç regülatörleri arızalanırsa, vites değişim anında çok yüksek basınç uygulanabilir. Bu yüksek basınç, kavramaların veya bantların çok ani ve sert bir şekilde devreye girmesine neden olur. * Düşük Basınç: Bazen düşük basınç da geçişin gecikmesine ve ardından sert bir kenetlenmeye yol açabilir.
Modern otomatik şanzımanlar, motor devri, araç hızı ve gaz pedalı konumu gibi birçok veriyi işleyen bir Kontrol Ünitesi (TCM) tarafından yönetilir. * Yanlış Zamanlama: Eğer TCM, vites değişimini gerektiren doğru anı hesaplayamaz veya selenoid valflere yanlış sinyal gönderirse, vites değişimi olması gerekenden erken veya geç gerçekleşir ve bu da vuruntuya neden olur. * Arızalı Hız Sensörleri: Yanlış hız bilgisi alan TCM, hidrolik basıncı yanlış ayarlayabilir.
Otomatik şanzımanda vites geçişlerini yumuşatan en önemli bileşenlerden biri tork konvertörüdür. * Tork Konvertörü Arızası: Tork konvertörünün kilitleme debriyajı (lock-up clutch) düzgün çalışmadığında veya hidrolik sızıntılar olduğunda, güç aktarımı yumuşak bir şekilde sağlanamaz. * Kavrama Paketlerinin Aşınması: İç kısımdaki kavramalar (frictions) aşındığında, güç aktarımı sırasında kayma oluşur ve bu kayma sonrasında sert bir kavrama gerçekleşebilir.
Otomatik şanzıman yağı (ATF), manuel yağdan farklı olarak hem hidrolik sıvı hem de yağlayıcı görevi görür. * Kirlenme ve Yaşlanma: Kirli veya eski ATF, hidrolik sistemdeki ince kanalları tıkayabilir veya valflerin doğru çalışmasını engelleyebilir. * Yanlış Tip Kullanımı: Otomatik şanzımanlar, kullandıkları ATF tipine karşı aşırı hassastır. Yanlış viskoziteye sahip yağ, basınç oluşumunu ve sürtünme katsayılarını bozarak sert geçişlere neden olur.
Yorum Yap