Soğuk havale ve uykuda nöbetlerin belirtileri, nedenleri ve doğru müdahale yöntemlerini öğrenin.
Bebeklerde ve çocuklarda en çok korkulan durumlardan biri havaledir. Genellikle yüksek ateş ile birlikte görülmesine rağmen, ateş olmadan da yani soğuk havale biçiminde ortaya çıkabilir. Bu nöbet türü; kalsiyum eksikliği, kan şekeri düşüklüğü, tümör, kafa travması, epilepsi veya kanama gibi nedenlerle meydana gelir. Belirtiler arasında göz kayması, bilinç kaybı, kasılma, idrar kaçırma ve aşırı halsizlik bulunur. Tekrarlayan ataklarda epilepsi olasılığı göz önünde bulundurularak uzmana başvurmak oldukça önemlidir.
Soğuk havale genellikle birkaç dakika içinde sona erer. Ancak nöbetin uzaması durumunda acil tıbbi destek gerekir. Ebeveynlerin bu süreçte sakin kalarak doğru şekilde müdahale etmesi, çocuğun sağlığı açısından hayati önem taşır.
Gündelik yaşamda havale olarak tanımlanan tablo aslında tıbbi olarak konvülsiyon veya epileptik nöbet olarak adlandırılır. Kişinin aniden bilincini kaybettiği, gözlerin bir noktaya sabitlendiği ve vücutta kasılmaların yaşandığı bu durumda, refleks kontrolü geçici olarak ortadan kalkar. Ateşli havale yüksek ateşin etkisiyle, soğuk havale ise herhangi bir ateş artışı olmadan gelişir. Genelde 6 ay – 6 yaş arası çocuklarda rastlansa da her yaşta görülebilir. Çoğu zaman ciddi bir sağlık problemine işaret etmese de, tekrar eden nöbetlerde altında yatan nedenlerin araştırılması gerekir.
Soğuk havalenin ortaya çıkmasında tek bir faktör yoktur, ancak birçok tetikleyici etken bu duruma yol açabilir. Kan şekeri düşüklüğü, kalsiyum yetersizliği, kafa travmaları, beyin tümörleri, beyin içi kanamalar ve epilepsi en sık karşılaşılan nedenler arasındadır. Ayrıca bazı viral veya bakteriyel enfeksiyonlar da soğuk havaleyi tetikleyebilir.
Soğuk havale genellikle aniden başlar. Kişide birden bire şu semptomlar gözlenebilir: bilinç kaybı, istemsiz kasılmalar, ciltte solgunluk, nefes değişiklikleri, göz kayması, elleri sıkma refleksi ve idrar veya dışkı kaçırma durumu. Tüm bu belirtiler birkaç dakika içinde gelişir ve çoğu zaman kendiliğinden sonlanır.
Havale geçiren bir kişiye doğru yaklaşmak hayati önem taşır. Öncelikle kişinin etrafındaki sert veya keskin nesneleri uzaklaştırın ve zarar görmemesi için yumuşak bir zemine yatırın. Nefes yolunun açık kalması için yan pozisyona çevirin. Ağıza herhangi bir cisim sokmayın ve hareketlerini durdurmaya çalışmayın. Başın altına yastık veya giysi yerleştirerek çarpma riskini azaltın. Nöbet beş dakikayı geçerse mutlaka acil yardım çağrılmalıdır.
Uykuda ortaya çıkan havaleler genellikle anormal beyin aktiviteleri sonucu oluşur ve fark edilmesi zordur. Gözlenen belirtiler arasında ani kasılmalar, vücudun kasılması, dilin ısırılması, nefes düzensizlikleri, ağızdan köpük gelmesi, istemsiz ses çıkarma, uykudan sık uyanma ve nöbet sonrası yorgunluk sayılabilir. Ayrıca çarpma sonucu oluşan morluklar, kafa karışıklığı veya hafıza kaybı da uyku sırasında geçirilen nöbetlerin dolaylı göstergeleridir.
Uykuda havaleyi önlemenin en etkili yolu düzenli yaşam alışkanlıkları kazanmaktır. Her gün aynı saatlerde uyumak ve uyanmak, uykudan önce elektronik cihaz kullanımını azaltmak, sessiz ve karanlık bir ortamda uyumak oldukça faydalıdır. Ayrıca stres yönetimi için meditasyon veya nefes egzersizleri yapmak, yeterli beslenme sağlamak ve ağır egzersizlerden kaçınmak önerilir. Gerekiyorsa hekim kontrolünde ketojenik beslenme planı uygulanabilir.
Ateşsiz havalelerin tekrarlaması durumunda epilepsi olasılığı araştırılır. Epilepsi tanısında EEG, BT ve MRG gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Çoğu durumda ilaç tedavisi ile nöbetler kontrol altına alınabilir. Uygun dozda ve düzenli ilaç kullanımı nöbetleri azaltmada büyük önem taşır.
Epilepsi hastaları tedavi sürecinde doktorun önerilerini dikkatle takip etmelidir. İlaçların düzenli alınması, uykusuzluktan ve aşırı stresten kaçınılması, uzun süre aç kalınmaması ve güneş ışığına aşırı maruz kalınmaması önerilir. Yüzme veya yüksekten atlama gibi riskli aktivitelerden uzak durulmalı, banyo sırasında eşlik eden bir kişi bulunmalıdır. Bu önlemler, olası nöbetlerin önüne geçmek için önemlidir.
Yorum Yap