1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı’nın Tarihçesi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

1 Mayıs Türkiye’de İlk Ne Zaman Kutlandı?

1 Mayıs İşçi Bayramı, çalışanların hak arayışlarını ve dayanışmalarını simgeleyen önemli bir gündür. Türkiye’de bu anlamlı günün ilk kutlaması, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 1911 yılında Selanik’te gerçekleşmiştir. Tütün, pamuk ve liman işçileri, bu özel günü gösterilerle anarak işçi haklarına dikkat çekmişlerdir. Ardından, 1912 yılında İstanbul’da da bu kutlamalar yapılmıştır. Ancak o dönemin siyasi atmosferi nedeniyle bu etkinlikler sınırlı kalmıştır.

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, 1923 yılında 1 Mayıs, resmi olarak İşçi Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır. Bunun öncesinde, 1922 yılında Sovyetler Birliği ile olan dostane ilişkiler çerçevesinde Ankara’da kutlamalar yapılmış, fakat bu etkinlikler resmiyet kazanmamıştır. 1924 yılında ise kitlesel kutlamalar hükümet tarafından yasaklanmış ve 1925’te çıkarılan Takrir-i Sükun yasası ile 1935 yılına kadar bu yasak devam etmiştir.

1 Mayıs Ne Zaman Resmi Tatil Oldu?

1 Mayıs, Türkiye’de uzun süre boyunca çeşitli kesintilere uğramıştır. 1935’te Bahar ve Çiçek Bayramı adı altında tatil ilan edilse de, bu günün işçi haklarıyla olan bağı koparılmıştır. 1976 yılında, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) öncülüğünde Taksim Meydanı’nda geniş katılımlı bir kutlama gerçekleştirilmiştir. Ancak 1977 yılında yaşanan “Kanlı 1 Mayıs” olayları, 34 kişinin hayatını kaybetmesiyle anılmıştır. 1980 askeri darbesi sonrasında 1 Mayıs kutlamaları tamamen yasaklanmış ve resmi tatil statüsü kaldırılmıştır. Yıllar süren mücadelelerin ardından, 22 Nisan 2009 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen 5892 sayılı kanunla 1 Mayıs, Emek ve Dayanışma Günü olarak resmi tatil ilan edilmiştir. Bu karar, 27 Nisan 2009’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

1 Mayıs İşçi Bayramı Tarihçesi

1 Mayıs’ın kökeni, 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçilerinin 8 saatlik iş günü talebiyle başlattığı yürüyüşe dayanmaktadır. 1886’da ABD’de Chicago’da başlayan kitlesel grevler ve Haymarket Olayı, 1 Mayıs’ın uluslararası bir bayram haline gelmesinde dönüm noktası olmuştur. 1889’da İkinci Enternasyonal’in Paris Kongresi’nde 1 Mayıs, Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü olarak kabul edilmiş ve 1890’dan itibaren dünya genelinde kutlanmaya başlanmıştır. Türkiye’de ise 1 Mayıs, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte hem mücadele hem de baskı dolu bir tarih yaşamıştır. 1977’deki Taksim olayları ve 1980 darbesinin yasakları, bu günün Türkiye’deki anlamını daha da derinleştirmiştir. 2009’da resmi tatil olarak yeniden tanınması, emekçilerin uzun süren mücadelesinin bir kazanımı olarak değerlendirilmektedir.

1 Mayıs’ın Önemi

1 Mayıs, işçilerin ve emekçilerin haklarını savunma, dayanışma ve birlik ruhunu pekiştirme günüdür. Türkiye’de bu gün, yalnızca bir bayram değil, aynı zamanda geçmişte yaşanan mücadelelerin ve haksızlıkların anıldığı bir sembol haline gelmiştir. 1 Mayıs, çalışanların daha iyi çalışma koşulları, adil ücret ve insanca bir yaşam taleplerini dile getirdiği bir platformdur. Özellikle Taksim Meydanı, 1977 olaylarından beri bu mücadelenin simgesi olarak kabul edilir. Bugün, sendikalar ve emek örgütleri, 1 Mayıs’ı hem kutlama hem de mevcut sorunlara dikkat çekme günü olarak değerlendirmektedir.