Metabolizma, vücudunuzun yiyecekleri enerjiye dönüştürme sürecidir. “Metabolizmam yavaş” dendiğinde, genellikle vücudun dinlenirken yaktığı kalori miktarının (Bazal Metabolizma Hızı) düşük olması kastedilir. Bu durum kilo vermeyi zorlaştırabilir ve yorgunluğa neden olabilir.
Metabolizma, vücudunuzun yiyecekleri enerjiye dönüştürme sürecidir. “Metabolizmam yavaş” dendiğinde, genellikle vücudun dinlenirken yaktığı kalori miktarının (Bazal Metabolizma Hızı) düşük olması kastedilir. Bu durum kilo vermeyi zorlaştırabilir ve yorgunluğa neden olabilir.
Metabolizmanın yavaşlamasının arkasında genellikle kontrol edilemeyen biyolojik faktörler ve yaşam tarzı alışkanlıkları olmak üzere iki ana kategori yatar.
İşte metabolizmanın yavaşlamasının temel nedenleri:
Çoğu zaman metabolizmayı biz farkında olmadan kendi alışkanlıklarımızla yavaşlatırız.
Kas Kütlesinin Azalması: Metabolizmanın en büyük dostu kaslardır. Kas dokusu, yağ dokusuna göre dinlenirken bile çok daha fazla kalori yakar. Hareketsiz kalmak veya ağırlık çalışmamak kas kaybına, dolayısıyla metabolizma yavaşlamasına yol açar.
Çok Düşük Kalorili (Şok) Diyetler: Vücudunuz akıllıdır. Eğer çok az yemek yerseniz (genellikle kadınlarda 1200, erkeklerde 1500 kalorinin altı), vücut “kıtlık moduna” girer. Enerji tasarrufu yapmak için metabolizma hızını düşürür ve yağ depolamaya meyilli hale gelir.
Yetersiz Su Tüketimi: Vücuttaki tüm hücresel aktiviteler su ile gerçekleşir. Hafif bir dehidrasyon (susuzluk) bile metabolizmanın %2-3 oranında yavaşlamasına neden olabilir.
Hareketsizlik (Sedanter Yaşam): Gün boyu masa başında oturmak, sadece egzersiz yapmamak değil, günlük aktivite termojenezini (NEAT) düşürür. Vücut enerji harcamaya gerek görmez.
Bazı faktörler vücudun doğal işleyişiyle ilgilidir:
Yaşlanma: 30’lu yaşlardan sonra metabolizma her on yılda bir doğal olarak yavaşlar. Bunun temel sebebi yaşlandıkça sarkopeni (doğal kas kaybı) yaşanması ve hormon seviyelerinin değişmesidir.
Hormonal Bozukluklar:
Hipotiroidi: Tiroid bezinin az çalışması (yetersiz tiroid hormonu), metabolizmayı doğrudan yavaşlatan en yaygın medikal nedendir.
Cushing Sendromu veya Polikistik Over Sendromu (PKOS): Bu rahatsızlıklar da hormon dengesini bozarak metabolik hızı etkileyebilir.
Genetik: Bazı insanlar doğuştan daha hızlı veya daha yavaş bir metabolizmaya sahip olabilirler, ancak bu faktör genellikle kilo probleminin tek sorumlusu değildir.
Yetersiz Uyku: Kronik uykusuzluk, açlık hormonu (ghrelin) artırırken tokluk hormonunu (leptin) azaltır ve vücudun glikozu işleme yeteneğini bozar. Bu da metabolizmayı yavaşlatır.
Protein Eksikliği: Proteinlerin sindirilmesi için vücut, karbonhidrat veya yağlara göre daha fazla enerji harcar (Termik Etki). Yeterli protein almamak, bu metabolik avantajı kaybetmek demektir.
Önemli Not: Eğer sağlıklı beslendiğiniz ve hareket ettiğiniz halde açıklanamayan bir kilo artışı veya aşırı yorgunluk yaşıyorsanız, bir endokrinoloji uzmanına görünerek tiroid ve diğer hormon değerlerinize baktırmanız faydalı olacaktır.
Yorum Yap