Bolu’da bir kişide deli dana hastalığı tespit edilmesinin ardından, bu hastalığın ne olduğu ve insanlara bulaşıp bulaşmadığı merak konusu oldu. “Deli dana hastalığı” olarak bilinen bu hastalık, prion adı verilen anormal proteinlerin beyinde birikmesi sonucu ortaya çıkıyor. Sinir sistemini etkileyen hastalık, duruş ve hareket bozuklukları, duyusal sorunlar ve beyinde süngerimsi değişikliklerle kendini gösteriyor. Nadir görülmesine rağmen, insanlara bulaşma riski bulunan bu hastalık ilerleyici bir seyir izliyor ve genellikle ölümle sonuçlanıyor.
Deli dana hastalığı, “bovine spongiform ensefalopati (BSE)” adıyla bilinen, sığırların sinir sistemini etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalığın insanlarda görülen şekli ise Creutzfeldt-Jakob hastalığı (CJD) olarak adlandırılır.
Hastalığa neden olan etken, virüslerden bile daha basit yapıya sahip olan prion adlı anormal proteinlerdir. Prionlar beyinde birikerek doku hasarına yol açar. Hastalık genellikle yavaş ilerler, tanısı zordur ve ölümle sonuçlanabilir.
Evet, hastalık insana bulaşabilir. En sık bulaşma yolu, enfekte hayvanın etinin tüketilmesidir. Bunun dışında;
Hasta kişiye ait kan veya dokularla temas (özellikle sağlık çalışanları için),
Organ nakli,
Nadir olarak da genetik geçiş yoluyla bulaşma mümkündür.
Bazı ailelerde hastalık kalıtsal olarak görülebilir.
Hastalık genellikle haftalar veya aylar içinde yavaşça gelişir. İlk belirtiler çoğunlukla zihinsel işlevlerde bozulmayla başlar ve Alzheimer hastalığıyla karıştırılabilir.
Başlıca belirtiler şunlardır:
Unutkanlık ve konsantrasyon bozukluğu,
Konuşma ve yazma güçlüğü,
Tanıdık kişileri tanımada zorlanma,
Yön karıştırma (sağ-sol karıştırma),
Kaslarda kasılmalar,
Denge ve yürüme bozuklukları,
Görme sorunları.
Hastalık ilerledikçe nörolojik bozukluklar artar. Genellikle başlangıçtan itibaren 3 ila 12 ay içinde ölüm meydana gelir. Ölüm çoğunlukla zatürre gibi komplikasyonlardan kaynaklanır. Nadir olgularda hastalık daha uzun sürebilir.
Kesin tanı, prionlara karşı oluşan antikorların kanda tespit edilmesiyle konulur. Ancak bu testler Türkiye’de her sağlık kuruluşunda yapılmamaktadır. Bu nedenle, menenjit veya ensefalit tanısıyla kaybedilen bazı vakaların aslında deli dana hastalığı olabileceği düşünülmektedir.
Hastalığın bilinen kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Bu nedenle korunma önlemleri büyük önem taşır:
Hasta olduğu bilinen hayvanların etleri kesinlikle tüketilmemelidir.
Enfekte hayvanlara ait etler imha edilmelidir.
Sağlık çalışanları, hasta kişilerin kan ve dokularıyla temasta son derece dikkatli olmalıdır.
Prionlar bilinen birçok sterilizasyon yöntemine dayanıklıdır. Tıbbi aletlerin buharla sterilizasyonu önerilir.
Hassas aletlerin ve cildin temizliğinde çamaşır suyu (sodyum hipoklorit) kullanılabilir; ardından bol su ile durulanmalıdır.
Yorum Yap